Во населбата Граб-Меќевиќи, недалеку од центарот на Завидовиќи, се наоѓаат неколку камени топки, кои веќе подолго време ги посетуваат туристи и експерти од различни делови на светот.
За оваа појава за Фактор.ба зборуваше Неџад Икановиќ, претседател на Здружението Завидовиќи „Камене Кугле“. Имено, населбата Граб-Меќевиќи, на два километри од центарот на Завидовиќи, го претставува најголемото наоѓалиште на камени топки во Европа.
Според тврдењата на еден од постарите жители, камените топки кои се гледаат во Дубока Поток биле предизвикани од големо и невидено невреме кое се случило во 1936 година. Невремето со себе донесе обилни врнежи, а за краток период создаде силен порој, неприроден за тој поток. Недолго потоа бил пробиен дел од земјата, од кој на површината биле исфрлени повеќе од 60 камени топки кои силниот порој ги однел по потокот кон коритото на реката Босна.
Неџад Икановиќ преку Фондацијата „Археолошки парк: босанска пирамида на сонцето“ заедно со Семир Османагиќ почнаа да промовираат камени топки во Завидовиќи. Така, за кратко време ова место стана атракција за истражувачи и посетители од целиот свет.
Различни мислења
– Со свои пари почнав да го уредувам паркот на камени топки, а потоа основав здружение за нивна заштита. Пред 7-8 години добив поддршка и помош од општина Завидовиќи, Туристичкиот одбор на Зеничко-добојскиот кантон, како и Сојузното министерство за животна средина – вели нашиот соговорник.
Од 2006 година, кога започнаа истражувањата, во Завидовиќи доаѓаат познати археолози и геолози со цел да утврдат за што всушност се работи.
– Се сеќавам дека за само еден ден дојдоа 60 истражувачи, доктори по археологија, најпознати од целиот свет. Тие со заеднички сили и знаење се обидоа да донесат конечен суд, за што навистина се работи. Некои беа убедени дека топчињата се остатоци од метеорити кои паднале во оваа област еднаш многу одамна, додека други верувале дека орбите се всушност дело на некоја древна цивилизација. Бх. експертите се на мислење дека се работи за природна појава која настанала по повлекувањето на глечерот – вели Икановиќ.
Откако археолозите го испитале составот на камените топчиња, било откриено дека станува збор за „карбонатни конкременти од лесен песочник“ со додаток на магнум, кој и денес се користи како одличен додаток за помош при цврстината на различни материјали.
– Некој го зеде камениот материјал, го стопи, додаде додаток, истури сè во калапи за кога ќе станат цврсти, само да ги полираат овие камени топчиња – рече Семир Османагиќ.
На просторот на споменатата населба има повеќе од 20 камени топчиња со различна големина, со пречник од 0,5 до 1,6 метри и тешки неколку тони.
Туристички потенцијал
Истражувачи и туристи од странски земји истакнаа дека камените топчиња се извор на позитивна енергија. Има многу туристи кои тврдеа дека по посетата на паркот на камените топки се чувствуваат многу подобро и дека камените топчиња содржат многу позитивна енергија која влијае на здравјето на луѓето.
– Мештаните не сакаат да зборуваат на таа тема, иако и самите беа сведоци дека имало такви примери. Не сакаат овој туристички потенцијал да се претвори во здравствено одморалиште или слично, додека науката не го потврди овој факт – вели Икановиќ.
Во последните три години во овој парк доаѓаат се повеќе туристи. Туристите од Германија, Австрија, Словенија, Унгарија, Чешка, па дури и од САД предничат. Туристичката сезона започнува на 15 март и трае до крајот на ноември. Голем број од оние кои ги посетуваат пирамидите Височ ги посетуваат и камените топки кај Завидовиќи. За нив се повеќе се зборува…
